Эшлекле хатын‑кыз ифрат та эшлекле булса, аның өйдәге эшләргә вакыты калмый.
– Тик бу бит Татарстан хатын-кызларына кагылмый! – дип саный «Татарстанның эшлекле хатын-кызлары» ТТИО президенты Лиана Баһавиева. – Безнең кызлар барысын да булдыра, чөнки бизнесларын алар үзләре яраткан хезмәттән чыгып кора – яратып эшләгәндә исә эш тә бара, көнкүреш мәшәкатьләренә дә вакыт кала!
Һәм, моны дәлилләп, Лиана «Татарстан» журналына үзенең иң оста әзерли торган
ризыгын – сөләйман балыгыннан каймаклы аш пешереп күрсәтергә вәгъдә бирә.

Бүген без блогер Энҗе Нармаевада кунакта. Димәк, ризык әзерләү бик күңелле булачак – Энҗенең гаиләсе зур, күпчелеге исә эреле‑ваклы бала-чага. Энҗенең дүрт баласы да безгә хәлкадәри ярдәм күрсәтергә әзер: кайсыдыр яңа футбол тубы белән мактана, кемдер самокатта йөрүе белән шаккатырырга тели, өченчесе әнисенең аягын кочаклап тора, иң кечесе исә, тирә-юньдәге шау‑шуга исе китмичә, әтисенең кулында изрәп йоклый… Менә дигән эш мохите, кыскасы. Башлыйбыз.

«Татарстан»ның редакция кухнясы»нда хатын-кызлар бәйрәменә каты әзерлек бара. Нәрсәдер чыжлый, кайный, искиткеч хуш ис тарата. Бүгенге пешекчебез, SIGN URBAN* («Сыйфат фабрикасы» ҖЧҖ) компаниясенең генераль директоры һәм оештыручыларыннан берсе Ләйлә Сафина ике тәгам – йогуртлы соуста шпинат белән дорадо балыгы, баллы-горчица һәм кабак соуслары белән руккола һәм үрдәк итеннән салат әзерли… Вакытның бик аз, ә рецептлардагы ингредиентлар санының гаять күп булуын исәпкә алып, ярдәмгә кулинария артиллериясе – Ләйләнең улы Данат килә.

Менделеевскида макароннан – 10, ә «Доширак»тан 15 төрле ризык әзерли ала. Бу кешенең исеме – Ришат Шакиров,Татарстанның Менделеевск районы прокуроры ул. Без аның янына макаронлы-токмачлы мең төрле ризык татып карау өмете белән бардык. Әмма өметләр акланмады. Дөрес, тагын да шәбрәкләре бәрабәренә…

Бу юлы аш‑су бүлмәсенә зыялы да, уңган да, чын татар апасын чакырасы килде. Андый кешене озак эзләмәдек – Нәкыя апа Гыйләҗева гел күз уңында. Аның аш‑суга оста икәнен күпләр белә. Кыскасы, бүген бездә кунакта – Аяз Гыйләҗевнең хәләл җефете, татар милләтенә өч зыялы ир бала үстергән Ана кеше.

Мандарин исе килә, кибетләрдә ыгы-зыгы: халык гипермаркетлардан ясалма чыршы ташый, бүләк сайлый, күпләп азык-төлек сатып ала, хуҗабикәләр бәйрәм табынына куясы сый-нигъмәтләрен барлый… Шулай булган һәм булачак! Бәйрәм алдыннан гомер-гомергә шулай мәш килгәннәр. Ә иң хәтердә калганы – совет чоры, ул чакта да Яңа ел алды кәефе шундый ук көчле, тик менә сатып аласы әйберләргә
кытлык иде – дефицит товар йә әшнәләр аша табыла, йә күпчакрымлы чиратта торганнан соң гына бәхет елмая, яисә поезд белән барып Мәскәүдән кадәр алып кайтасы була. Әмма совет кытлыгы китереп чыгарган шундый киртәләргә карамастан, һәр гаиләдә Яңа ел табыны тансык сый-нигъмәттән сыгылып тора. Без аларның һәркайсын хәзер дә исемләп санап чыга алабыз: оливье, «шуба», пилмән, шпротлы бутерброд һәм совет кинематографы данлыклаган дерелдәвекле балык… Совет чоры табыны турында Яңа ел алды хатирәләрен кем белән барлау яхшырак икән? Әлбәттә инде, Архив эше буенча ТР дәүләт комитеты рәисе Гөлнара Габдрахманова белән. Аның «архивында» мондый хатирәләр байтак.

Еш кына рухи азык физик тәгамгә әйләнергә мөмкин. Иң туры мәгънәсендә. Кайвакыт нәфис әдәбиятта тәмле ризык әзерләү шундый мавыктыргыч итеп сурәтләнә ки, һичшиксез аны үзеңнең дә авыз итәсең килә башлый. Безнең очракта китап та, герой да, ризык та, урын да бер ноктада тупланган булып чыкты. Әлеге тәгам белән яшь һәм әле сакалсыз Лев Толстойны сәүдәгәр хатын Анфиса Бородулинаның Казан (хәзерге Миславский) урамындагы йортында сыйлаганнар, ул аның кызы Настасьяга илтифат күрсәтеп йөргән икән. Хәзер биредә кафе‑музей урнашкан. Шунда ук кечкенә генә кунакханә дә эшли, анда «Морзалар», «Сәүдәгәрләр», «Ханнар» номерлары гына түгел, «Язучылар» номеры да бар. Безнең язучыбыз Гадел Хәеров иртүк нәкъ шул бүлмәдән чыкты да, җиңнәрен сызганып, «Татарстан» журналын графларча сыйларга вәгъдә бирде!

Туган телләр һәм халыклар бердәмлеге елында «Татарстан» журналының редакция кухнясы төрле милләт аш-сулары белән яхшырак танышырга карар кылды. Әлеге тәмле юлда беренче булып мари кухнясы очрады. Һәм юкка гына түгел. Татарстан марилары – иң тәртипле, төгәл халык. «Марича бизнес-ланч көтәчәк – сыйланырга әзерләнә торыгыз», – дип әйткәннәр икән, димәк, шулай булачак та!

Юрий Гагаринны Татарстанда нәрсә белән сыйлаганнар

Якынлашып килүче Ватанны саклаучылар көне уңаеннан «Татарстан» журналы Татарстан Республикасы Президентының матбугат хезмәте җитәкчесе Лилия Галимова белән татар халык ашы – гөбәдия пешерде.

Ниһаять! 2020 елның декабрендә республиканың төп журналы үзенең йөзьеллык юбилеен бәйрәм итә – без үзебезне дә, укучыларыбызны да туган көнебез белән котлыйбыз! Ерак 1920 елның салкын декабрендә журналның беренче саны дөнья күргән, аңа «Вестник Татарского областкома РКП (б) » дигән бик озын исем бирелгән.

Ит ит инде – тагын ни кирәк! Чын ирләр ашы! Буага без шундый ризык ашарга бардык – анда тәмле пешерәләр. Күрәсең, шуңадыр да шәһәрдә адым саен кафе-ресторан эшли, аларның һәркайсының менюсында башка берни белән дә чагыштырып булмый торган үз ризыгы бар. Ә менә район башлыгы Рәнис Кәмәртдиновның яраткан ризыгы – яшелчәләр белән пешерелгән сарык ите.

Болгарны күрмәгән кеше сирәктер. Әйе, Ак пулат, Кара Пулат, Ханнар төрбәсе, Икмәк музее, аның янәшәсендәге Ак мәчетне, һичшиксез, күрергә кирәк. Шуның белән бергә Габдрахман коесын да читләтеп үтмәгез. Суы шифалы, теләкләр кабул була, диләр. Ә безгә шушы изге урында уха пешерү бәхетен насыйп итте…

Бүген «Татарстан»ның «Аш-су бүлмәсе»ндә узган гасырның 90 нчы еллары белән бәйләргә булдык. Баш пешекче алъяпкычын ТР Иҗтимагый палатасы рәисе Зилә Вәлиева киде. Ул хәзер шушы вазыйфада. Ә телгә алынган 90 нчы елларда исә, «Википедия» әйтүенчә, Зилә Вәлиева – «Татарстан Республикасының иң йогынтылы сәясәтче ханымы» була.

Балан орлыгын киптереп он ясага­ныгыз бармы? Ә тары ярмасыннан? Өлкән буын, әле ясамаса да, ишеткәне бардыр. Ә яшьләргә килгәндә, юктыр дип беләм. Һәрхәлдә, минем ишеткә­нем дә юк иде… Шагыйрә, Татарстан­ның атказанган сәнгать эшлеклесе – Эльмира Шәрифуллина онытыла барган ризыклар турында сөйләде. Шагыйрәнең аш‑су бүлмәсендә бәрәң­ге бөккәне пешердек.

Сезнең кайчан да булса Мөслим казын авыз иткәнегез бармы? Алма һәм караҗимеш тутырылганын? Мондый казны Яңа ел бәйрәменә дә, иске Яңа елга да, күркәм гаилә мәҗлесләренә дә әзерләргә була. Мөслимдә шулай! Чөнки район каз үрчетү буенча алдынгы урыннарда бара – аны биредә борын-борыннан үз итәләр, кайчандыр бу затлы кошны өйләргә кертеп, ай буе сәке астындагы ояда утыртып, бәбкә чыгартканнар. Шунлыктан инде сез Мөслимгә килеп эләккәнсез икән, әзер булыгыз! Каздан авыз итми калмаячаксыз!

Яңа ел җитәргә санаулы сәгатьләр генә калып бара. Инде бүләкләр хәстәрләп өлгергәнсездер, шәт. Хәзер иң мөһиме – Яңа ел табынын әзерләү. Без, хатын-кызлар, моңа аеруча җитди якын киләбез: ризыкны үзенчәлекле дә, җиңел дә итәсебез килә. Яңа ел алдыннан «Татарстан» редакциясе телевидениесе алып бару­чысы, мөхәррир Айгөл Нәбиуллинада кунакта булдык. Шигъри җанлы ханым белән «Без» салаты ясадык.

Халык әйтсә, хак әйтә:
«Кара икмәккә туйгач, ач түгел»
«Пешкән арыш икмәгенең исе – һәр чәчәктән хуш исле»

«Татарстан»ның редакция кухнясында» бүген тәмле ризык кына түгел, мәдәни программа да әзерләнә. Башкача булуы мөмкин дә түгел, чөнки бүген кулинария бәйрәмен Татарстанның мәдәният министры Ирада Әюпова үзе оештыра бит!

Корбан бәйрәме узып китте. Нәкъ шушы чорда, елга бер тапкыр булса да, бик күпләр сарык итен авыз итеп карый. Ни өчендер соңгы елларда сарык ите ашамый башладык. Югыйсә, әле егерме ел элек кенә ул иң киң кулланыла торган ризыкларның берсе иде, бигрәк тә җәй айларында. Күпләр сарык итенең аерым бер тәмен яратмый.