Кайвакыт язмыш кешегә бик зур сынаулар әзерләп куя.
Бик куркыныч югалтуларга юлыктыра.
Ирегеңне югалту.
Сәламәтлегеңне югалту.
Хәрәкәт итү сәләтеңне югалту.
Өеңне югалту.
Мәхәббәтеңне югалту.
Бик якын кешеләреңне югалту.
Кешеләргә, тормышка ышанычыңны югалту.
Мондый кайгы-хәсрәт бездән эчкече дә, хыянәтче дә,
үч алучы да, үтерүче дә, хәтта үз-үзеңә кул салучы
да ясарга сәләтле. Мондый мизгелләрдә дөнья
җимерелә һәм тирә-юнебез караңгылана. Без, көчсезрәк,
рәхимсезрәккә яисә, киресенчә, көчлерәккә әйләнеп,
бөтенләй үзгәрәбез…
«Ачы югалтуларга, өметсезлек һәм газапларга
карамастан, иң мөһиме – Кеше булып кала алу», – диләр
геройларыбыз.
Андый кешеләр хәзер дә бар. Алар безнең янәшәбездә, күршебездә генә яши.
Язмаларыбыз җиңүчеләр, сынмаган-сыгылмаган, явызланмыйча, көчле, шәфкатьле, чын Кеше булып кала алганнар турында.

Светлана Белова һәм Михаил Захаров Лисичанскига барганчы үзләрен хәрби хәбәрче санамый. Светлана – «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгының вакыйгалар бүлеге мөхәррире, Михаил – фотохәбәрче. Һәм менә, волонтёр Мария Ефремова белән бергә, алар Луганск Халык Республикасына, Татарстан шефлыкка алган Лисичанск шәһәренә юл тота.

Сезнең кайчан да булса утрау-шәһәрдә булганыгыз бармы? Юк, храм, кафе, таш түшәлгән урамнарда, хәтта сукмакларда да туристлар ташкыныннан тын кысылган җәй көне түгел. Кышын, эш көннәрендә – утрау-шәһәр, тынычланып,
йокымсырап, карга күмелеп утырган чагында.

Бизнес һәм хәйриячелек: «Туган авылым» милли комплексындагы гаҗәеп җылы мохиттә редакциянең түгәрәк өстәле узды – биредә «Татарстанның эшлекле хатын-кызлары» төбәк иҗтимагый оешмасы вәкилләре җыелды.

Бизнеста нәкъ менә хатын-кыз булуыгызга бәйле кыенлыклар килеп чыккаладымы? Үсешкә нәрсә комачаулый, һәм моны ничек үзгәртергә? Бизнес һәм хәйриячелек үзара яраша аламы? Татарстанның бизнес-ханымнары әнә шул һәм тагын бик күп башка нәрсәләр турында фикер алышты.

ХХ гасыр башында кискен иҗтимагый һәм сәяси үзгәрешләр кайбер шәхесләрнең язмышларын гына түгел, исем-атларын да үзгәртә. Күренекле татар зыялысы Батталның мулла кушкан исеме Габделбәр булып, аңа Троицк мәдрәсәсендә укыганда иптәшләре кушкан Габделбари аты ябышып кала. Китапларын һәм вакытлы матбугатта мәкаләләрен ул төрле псевдонимнар куеп бастырып килә. Төркиядә яши башлагач, андагы реформа кысаларында исеменә тагын үзгәреш кертә. Татар һәм төрек халкына ихластан хезмәт иткән бу шәхесне җәмәгатьчелек Габделбари Баттал-Таймас дип белә.

12 мартта Америка киноакадемиясе, һәр елдагыча, «Оскар» җиңүчеләрен игълан итәчәк. Быелгы иң яхшы фильмнар исемлегендә – «Аватар: путь воды», «Тар», «Топ Ган: Мэверик», «Фабельманы», «Элвис», «На Западном фронте без перемен», «Все везде и сразу», «Банши Инишерина», «Говорят женщины», «Треугольник печали» картиналары. Арада киң катлам аудитория өчен кызыклы булган, киң масштаблы уен тамашалары да, эстетикасы һәм социаль эчтәлеге буенча аерым бер зәвыкка ия публика өчен каралганнары да бар. Шуларның икесенә тукталып үтик. Алар бүгенге көннең аеруча куркыныч бер зәхмәте – котылгысыз ялгызлык турында…

Аны берәү белән дә бутап булмый: әдәбиятта да, чыгышларында да… Киенү рәвеше, серле елмаю… – барысы да Марсель Галиевчә. Соңгы елларда ул тагын гаҗәпкә калдырды: Татарстанның халык язучысы фотога төшерү белән мавыга икән. Марсель абыйның фотолары да үзенчәлекле – агачта ул хан сурәтен күрә, ташларының күзе, авызы бар. Әйтәм бит, нәрсәгә алынса да, бер үзенчәлек таба.

«Татарстан» журналы көнкүрештән төшеп калган шөгыльләрне барлауны дәвам итә. Бу юлы селте суында кер юдык.

Биектау районының Дөбъяз авылында яшәүче Гөлсем апа Адаева безгә бу эштә ярдәм итте. Чоланыннан кер юу тактасы алып кереп, селте суын әзерләп куйган иде. Соңыннан, рәвешенә туры китереп, юылган керләрне чайкарга чишмә буена да төштек. Егерме градус салкында, тешне сындырырлык чишмә суына кулыңны тыгып, кер чайкап кара әле! «Берьюлы шулай өчәр, дүртәр чиләк кер юганнар бит», – дип сөйләшә-сөйләшә, элеккеге хатын-кызларны кызганыштык.

Фотографлар арасында массакүләм мәгълүмат чаралары өчен төрле вакыйгалар мизгелләрен туктатып калырга сәләтле профессиональ фотографлар да, һәвәскәрләре дә бар. Фотоаппарат объективы бу вакыйгаларда гади халык
кайнаган тормыш мизгелләрен мәңгеләштерә. Безнең ыгы-зыгылы тормышыбызның әлеге мизгелләре җылы һәм җанлы сурәтләрдә кала.

Әгәр Сэлинджерның «Над пропастью во ржи» романы герое Холден Колфилд балаларны упкын кырыенда туктатып калу, аларга егылырга ирек бирмәү турында хыялланып кына калса, Рәшит Зыятдинов моны эшли инде. Карате серләрен өйрәтү аша. Рәшит Зәйнетдин улы каратист малайлар сафы алдыннан чын командирларча уза, көрәшкә әзерләүдә аңа бернәрсә дә киртә була алмый – култык таягы да, бер аягының киселгән булуы да…

– Мин туган көнемдә үк үләргә тиеш булганмын, – дип сөйли Светлана Изамбаева үзенең туган көне турында. – Дөньяга килгәч, миңа үз гомерем өчен көрәшергә туры килгән – дүрт ай дәвамында инкубаторда мөстәкыйль суларга һәм ашарга
өйрәнгәнмен.
22 елдан соң тарих кабатланды. Мин үземнең ВИЧ-инфекция йоктырганымны белдем, һәм миңа кабат тулыканлы тормыш өчен көрәшергә туры килде. Берничә ел дәвамында көн саен куелган диагнозны кабул итәргә, шушы хәлемдә дә лаеклы тормыш алып барырлык кеше икәнемне аңларга өйрәндем.

Моннан берничә ел элек Татарстанның атказанган артисты Закир Шаһбан белән бер бәйрәмдә якыннан аралашырга туры килде. Шулвакыт аның эчке культурасына, зыялылыгына шаккаттым. Тагын бер нәрсә гаҗәпкә калдырды: тумыштан күрмәүче Закир абый бик мөстәкыйль икән. Өйдә ул сау ирләрнең дә күбесе эшләмәгән хезмәтләрне үти: үз‑үзен караудан башлап, коммуналь хезмәтләр өчен интернет аша акча күчерүгә кадәр, ә кызы кечкенә чагында аңа дәрес әзерләшкән. Закир абый – гаиләнең төп туендыручысы да.