Татарстан фотоларда

Казан ул – Париждан бер җире белән дә калышмый торган тормыш тантанасы. Күпкырлы, киңколачлы тантана турында бара сүз – һәм аны һәрберебез үзенчә ача...
 
ТАТАРСТАН ТҮБӘЛӘРЕ

Слава Степанов (блогер Gelio):
– Биеклекне һәрчак үз иттем: эш экстримда түгел, ә җан халәтен­дәдер, мөгаен. Шәһәрне бар колачын­да биеклеккә күтәрелеп кенә тоярга мөмкин, җирдә чакта һәммәбез дә – аның нибары кечкенә бер өлеше генә. Әле мәктәптә укыганда ук хыялымда кош биеклегенә күтәрелеп, әкияти шәһәрләр торгыза идем. Шуңа, мөм­кинлек чыгуга, туган шәһәрем Ново­сибирскиның иң биек – 21 катлы йор­ты түбәсенә менүем гайре табигый хәл түгел. Озак вакытлар дәвамында югарыдан шәһәр күренешләрен күзә­теп, аларга сокланып кына утыр­дым, ә аннан кулыма «мыльница» килеп керде. Күп тапкырлар соклан­ган күренешләрне фотога төшереп, Интернетка урнаштырдым. Халыкка нык тәэсир итте ул фотолар. Бик күп яздылар. Шуннан соң 10 ел вакыт узды инде, ул арада хобби дигәнем чын мәгънәсендә һөнәргә әверел­де. Новосибирск чоры тәмамланды: аның йөзләгән түбәсен йөреп-төше­реп чыкканнан соң, дусларым белән башка шәһәрләргә юл тоттык.
Беләсезме, югарыдан төшерел­гән сурәтләр теләсә нинди шәһәргә дә туры килми, әмма Казан – үзе бер тарих. Биредәге архитектура өл­кәсендәге амбицияләр гаҗәеп фо­толар ясарга мөмкинлек бирә! Төше­рергә керешкәнче, мин дистанцион рәвештә карталарны өйрәндем, ра­курслар сайладым. Аннары шактый ялыктыргыч эш башланды – болар­ның барысын да үзара яраштыру. Һич кенә дә зарлана алмыйм: Ка­занның кайсы гына бинасын алма, һәммәсенә менеп төшерә алдым, хосусый милек ияләренең берсе дә каршылык тудырмады.
Казанны беренче тапкыр Универсиада алдыннан төшер­дем. Бер күрүдә гашыйк булдым һәм монда тагын берничә кат әй­ләнеп кайттым. Шулай берсендә ТР Хөкүмәте өчен проект эшләдек. Бу чын мәгънәсендә карт‑бланш иде! Вертолеттан тәүлекнең теләсә кайсы вакытында һәм һава шарт­лары нинди булуга карамастан тө­шерү мөмкинлеген тәэмин иттеләр миңа. Ул чакта Казан күз алдыма перәннек кебек шәһәр булып килеп басты: җыйнак, төзек, менә дигән җәяүле маршрутлары бар, үзеннән тарих бөркелеп тора. Әмма мин әле ул чакта аның күз ачып йомган ара­да үзгәреш кичереп торуын абайлап өлгермәдем, соңрак кына тойдым моны. Шуңа да бу шәһәр белән «эшләү» тагын да кызыклырак, мавыктыргычрак булып әверелде. КФУның Физика институты бинасы­на менгән мизгелне һич онытасым юк. Җылы гыйнвар киче, колакны яра торган тынлык һәм... күз явын алырдай шәфәкъ. Шәһәр минем ал­дымда бар матурлыгында җәйрәп ята – сокланудан тыным кысылды хәтта. Камераны бер читкә алып куйдым да, берара күз дә алмый сокланып карап кына тордым.
 
ТАТАРСТАН СПОРТЫ



Михаил Бормин:
– Спорт, бигрәк тә ул профессио­наль дәрәҗәдә булса, «без иң яхшысы» дигән хокукка ия булыр өчен бөтен көчне түгәргә кирәклегенә инандыра. Ул фальшны өнәми һәм кире кага. Тагын кайсы һөнәрдә кешеләр уңыш­ка шулкадәрле көч һәм күз яшьләре аша ирешә микән? Минем иң зур теләгем – үзем төшерә торган каһар­маннарга лаеклы булырдай сурәтләр тудыру. Аларны күргәч, кешеләрнең спортны үз күзләре белән күрергә теләге туып кына калмыйча, спорт дөньясына кереп китәргә дә омтылы­шлары уянса, менә бу җиңү булачак. Шуны максат итеп, өч ел элек Казан­га килдем мин. Һич шаярмыйм, Ка­зан – минем өчен Россиянең иң шәп спорт шәһәре ул! Спортчы булмасам да, фотограф буларак, үз өлкәмдә иң шәп белгеч буларак танылып, үз Олимпыма үрмәләү мөмкинлеге бар. Бу эштә ярдәм иткәннәре өчен юлымда очраган һәркемгә рәхмәтле­мен: спортчыларга – түккән көчләре һәм тирләре; коллегаларга – тәҗрибә уртаклашулары; басмаларга – фотола­рымны урнаштырырга мәйдан бир­гәннәре өчен. Фото тамашачыдан башка яши алмый бит ул!
 
 
ТАТАРСТАН БАЛАЛАРЫ


Иван Заманухин:
– Олы улым Ярослав тугач, мин аны кулга алган беренче кеше булдым. Ул чакта безнең өчен бар да яңа иде – әти‑әни булыр­га өйрәнеп кенә килгән чаклар. Ә менә Мирослава тугач, инде ул кадәр курыкмадым, ул халәт­нең чиксез ярату һәм наз белән тулы рәхәтлеген үземә туйганчы сеңдердем. Бәләкәчебез туганнан соң, беренче көннәрнең тиңсез мизгелләрен истә калдырырга, «тарих» өчен төшереп калырга ашыктым. Аның дөньяга беренче тапкыр гаҗәпләнеп караулары, нәп‑нәни бармаклары, тәпиләре, борыны... Нәкъ менә шул чакта мин фотографиянең бу төре белән Казанда чынлап торып берәүнең дә шөгыльләнмәвен абайлап ал­дым һәм гаҗәпкә калдым. Бу эшкә җитди рәвештә тотындым. Катлау­лы хезмәт булып чыкты. Яңа туган сабыйларны фотога төшерер өчен махсус әзерлек кирәк икән. Нәни җан иясен ничек итеп теге яки бу рәвештә яткырырга, елый башласа, ничек тынычландырырга? Бу өл­кәдә белем тупларга керештем. Сабыйларны фотога төшерү белән шөгыльләнүче Канада, Россия, Украина фотографларының ма­стер-классларын үзләштердем – бу бәһасе юк тәҗрибә булды...
Бүген сабыйларны фотога тө­шерү минем карьерамның бер өле­ше генә түгел, йөрәгемне яулап алган шөгыль дә. Бәләкәч мо­дельләрнең хис-тойгылары, үз‑ү­зен тотышлары шулкадәр риясыз һәм самими ки, алар янында үзең дә уңай энергетикага көйләнәсең, күңелеңә яктылык һәм дәрт тула.
 
 
ТАТАРСТАН «СТАРОСТАЛАРЫ»




Саша Гром:
– Казан миңа һәр тыкрыгы, бо­рылышы саен матурлык һәм үзенә бер атмосфера бөркеп торган, әле ачылып өлгермәгән плане­таны хәтерләтә. Иске ишегалла­рында хөкем сөргән җимереклек, ташландык рух ошый миңа. Менә, күпне күргән бер болдыр, ул ише­леп төшәм, дип тора. Йә булмаса, кемдер урамга чыгарып куйган, һәм онытып калдырган урындык – утыра тик моңаеп. Аңа шулай ки­лешә дә – әйтерсең, гомер бакый биредә торган ул. Шушы сәерлекләр белән тулы мохиттә, ничек кенә пародоксаль булмасын, чын тор­мыш сулышы сизелә – пафоссыз, ялгансыз, ул ничек бар, шулай.
Менә инде елдан артык мин даи­ми рәвештә «фотоау»га чыгам. Игътибарлылыкны сынау буенча бер уен, дисәк тә була моны. Заман­ча матур мегаполисыбызның иске ишегалларында яшеренеп яткан кызыклы тарихларны һәр чыккан саен күбрәк «алып кайтасы» килә. Ул тарихлар белән бүлешергә дә яра­там. Хештыгым: #шлашлаиувидела.
 
 
ТАТАРСТАННЫҢ КӨНДӘЛЕК ТОРМЫШЫ


Солтан Исхаков:
– Тормышны бар чагылышында төшерергә яратам – портретмы ул, пейзажмы, натюрмортмы... Ә жанр­лы фотография төре миңа һәрвакыт иң кызыклысы булды. Яхшы кадр төшерә алсаң, күңелгә рәхәт була – менә бит, мин аны «эләктереп» ал­дым! Тарихта бит заманыбызның, тормышның тере сурәтләре калачак, аның ритмын, сулышын, кәефен ке­шеләргә җиткерә алырдай кадрлар. Бүген алар безгә гадәти, көндәлек тормыш чагылышы гына булып күренсә дә, кыйммәтләре зур.
Көндәлек тормышны сурәткә тө­шергәндә, теләсә нинди вакыйгага реакция белдерергә әзер булырга тиешсең. Сине тәэсирләндерә алыр­дай нәрсәне дә булса «күрергә», «то­тып алырга». Гади күренеш: кешеләр узып бара. Ис китәрдәй берни юк. Кинәт син бу хәрәкәттә үзенә күрә бер кабатланмас ритм барлыгын тоеп аласың, бу очракта кадр сюжеты бу­енча әллә ни үзенчәлекле булмаса да, төзелеше, рәвеше буенча әйбәт килеп чыгачак – димәк, төшерергә кирәк.
Иң яраткан портретларымның берсен ничек төшергәнне яхшы хә­терлим – канәфер тоткан ветеран сурәте иде ул. Кемдер бу ир‑атка чәчәк бүләк итеп китте, шул миз­гелдә аның йөзенә бөтен хис-тәэ­сирләре бәреп чыкты, күзләреннән яшь тамып төште. Мин очраклы рәвештә янәшәсендә туры килдем һәм бу халәтне камерага «эләкте­реп» өлгердем. Бары бер мизгел! Аннан – чираттагы кадр. Әмма теге халәт инде башка кабатланмаячак...
 
 
ТАТАРСТАН ТУЙЛАРЫ



Ната Смирнова:
– Ун ел элек мин эшләгән газета редакциясендәге коллегабыз кияү­гә чыкты. Фотографка яшьләрнең бюджетында акча җитеп бетми иде, шул чакта мин аларның туен төше­рергә ризалаштым. Бик тә символик бәягә – миңа «Друзья» сериалының бөтен сезоннары да кергән дисклар коллекциясен вәгъдә иттеләр. Бе­ренче зур тәҗрибәм булды ул.
Миңа төшерү процессы гаҗәеп дәрәҗәдә ошый. Туй көнендә, гадәттә, барысы да шат күңелле була. Чып‑чын бәхет һәм һәр миз­гелне балаларча бер ихласлык белән кичерү – менә шул аеруча кыйммәт туйларда. «Икәү өчен» генә карал­ган туйлар – үзе бер могҗиза. Би­редә бернинди ыгы‑зыгы юк, ярдәм итәргә, киңәш бирергә әзер торган туган-тумача да бозмый кадрны, «кызып өлгергән» дуслар да комача­уламый. Монда бер-берсен яраткан ике кеше кадерле урыннарын иңләп йөри, кадрлар да гадәти, «таптал­ган» булудан туктый. Яшь парлар­ның тышка бәреп чыккан эмоци­яләре һәм детальләр – менә нәрсә иң әһәмиятлесе. Шундый мизгел­ләр була: яшьләр, үзләренә төбәл­гән объектив барлыгын онытып, бер‑берсе белән мавыгып китәләр һәм шулкадәр ихлас, табигый сурәт­ләр килеп чыга. Мин шундый ка­дрларга балаларча сөенәм. Ә бит еллар узгач, гаилә тормышының барлык халәтләрен кичергәннән соң, аларның әнә шушы – бер-бер­сенә кадерле булган, бәхетле чакла­рына кайтасы киләчәк. Киләчәк, һичшиксез.