Пандемия яшәү рәвешен үзгәртте
Гөлназ Сафина, Американың Нью-Джерси штатында яшәүче милләтәшебез, – пандемия һәм үзенең яңа тормышы турында.
20 августа 2020
– Биредә без 2018 елның августыннан бирле яшибез. Грин карта ярдәмендә күченеп килдек. Америкага китү, беренче чиратта, тормыш иптәшем Марсельнең теләге булды. Аның биредә сеңлесе яши. Хәзер алар гаиләсе белән – бер тирәдә, аралашып яшибез.
Казаннан без гаилә белән – ирем, улларыбыз Раил һәм Камил белән күчендек. Ул чакта балаларның берсенә – 9, икенчесенә 7 яшь иде. Хәзер инде бишәү булдык, узган ел төпчек улыбыз туды. Аңа Рүзәл дип исем куштык.
Казанда мин балалар бакчасында тәрбияче булып эшләдем. Америкада да шул юнәлештә эш эзләдем һәм таптым. Рус телле балалар өчен шәхси балалар бакчасы бар, шунда урнаштым. Балага узгач, эштән китәргә туры килде. Тормыш иптәшем компьютер җиһазлары сата торган оешмада эшли.
Инглиз телен начар белгәнгә күрә, монда килгәч тә, башта рус телен аңлаган кешеләр белән танышу ягын карадым. Шулай ук татарларны да эзли башладым. Интернеттан Нью‑Йорк татарлары оешмасын эзләп таптым. Аларның үз биналары бар. Һәм Марсель белән алар янына танышырга бардык. (Без яшәгән шәһәр Нью-Йоркка бик якын, ярты сәгатьлек кенә юл.) Ул Корбан бәйрәменә багышланган кичә иде. Анда безне бик җылы каршы алдылар. Милли ризыклар белән чәй эчтек.
Узган ел биредә Сабантуй узды. Аны Нью‑ Йорк татарлары ассоциациясе оештырды. Бәйрәмгә йөздән артык кеше килгән иде. Уйнадык, җырладык, биедек – бик күңелле булды. Кызганыч, быел мәгълүм сәбәпләр аркасында, Сабантуй узмый калды.
Америкада яшәүче татарларның вотсапта үз төркемнәре бар. Шунда бик теләп аралашабыз. Пандемия вакытында хәтта Zoom платформасы ярдәмендә видеоконференция дә оештырдылар. Хәзер бер-беребезне күреп тә беләбез.
Уку системасына килгәндә, монда ул Россиядәгедән бик нык аерыла. Иң беренче эш итеп шуны әйтим: монда дәүләт балалар бакчалары юк, бары шәхси генә. Әниләр эшкә чыккан очракта, балаларны шунда бирәләр. Дүрт яшьтән соң балаларны мәктәп каршындагы классларга йөртергә була. Бу түләүсез, тик урыннар санаулы. Быел, мәсәлән, мондый класска керергә теләүчеләр шулкадәр күп булган, хәтта ата-аналарның гаризаларын лотерея форматында уйнатканнар. «Бәхетлеләр»не шулай билгеләгәннәр.
Балалар беренче сыйныфка алты яшьтән керә. Унбер ел укыйлар. Укулар тугызынчы яртыда иртәнге ашны ашаганнан соң башлана. Дәресләр өченче яртыга кадәр бара. Инглиз телен начар белү сәбәпле, безнең балаларга башта уку авыррак бирелде. Башка җирләрдән күчеп килгән балалар өчен инглиз телен аерым программа белән укыталар, сәгатьләр саны да күбрәк. Безнең балалар да шулай укыды, әле дә шулай дәвам итәләр. Хәтта җәйге каникулда да видео аша укытучылар элемтәгә чыга – инглиз телен шомарталар.
Россия белән чагыштырганда, Америкада балаларга өй эшләре бик аз бирелә. Дәрес әзерләү ун‑унбиш минутны ала. Аны бала мөстәкыйль рәвештә үзе эшләп куя. Казанда яшәгәндә, өй эше белән сәгатьләр буе утырган Раил улыбыз мондагы рәхәтлеккә сөенеп бетә алмый.
Пандемия монда да яшәү рәвешен үзгәртте. Әйе, башка илләрдәге кебек, Америкада да бөтен кибетләр, күңел ачу үзәкләре ябылды. Маска-перчаткалардан йөри башладык. Кече эшмәкәрлеккә бик авырга туры килде. Хәер, ишеткәнемчә, зур‑зур кибетләр дә бөлгенлеккә төште. Һичшиксез, халыкның матди хәле авырайды.
Безнең гаиләгә пандемиянең тискәре нәтиҗәсе булмады, шөкер. Ирем ничек эшләсә, шулай эшләвен дәвам итте. Алар хезмәт куйган оешма ябылмады, өйдән эшләделәр. Балалар да март аеннан башлап онлайн рәвештә укыдылар. Уку елын җай гына тәмамладык.
Белгәнемчә, пандемия вакытында эшсез калган кешеләргә дәүләт пособие түләде. Аның күләме хезмәт хакына бәйле. Мисал өчен бер танышым, атнасына 1 мең доллар алып торды. Дәүләт апрель аенда 2018-2019 нчы елларда салым түләгән һәр олы кешегә (Америка гражданы булмаса да) - 1200 доллар, балаларга 500 доллар акча бирде. Шушы көннәрдә һәр укучы бала исеменә 416 доллар салынган карта килде. Бу акчаларга без азык-төлек алырга тиешбез, карта алты ай дәвамында гамәлдә.
Тагын ике ай дәвамында һәр теләгән кешегә бушка ризыклар тараттылар. Аның аерым билгеләнгән сәгате бар иде. Машина килеп туктый. Анда киң таралган ризыклар – коры иртәнге ашлар белән бергә, сөт, йомырка, балык, консервланган азык‑төлек тә бар иде. Балалар мәктәптә укымаса да, һәр көнне мәктәпкә иртәнге, төшке ашны барып алырга мөмкин булды.
Хәзерге вакытта хәл тотрыкланды дисәм була. Парклар, сәүдә үзәкләре ачылды. Рестораннар хезмәт күрсәтә башлады. Ләкин әле һаман җәмәгать урыннарында маска-перчаткалардан йөрү мәҗбүри.
Сагынуга килгәндә... Баштагы мәлдә бик еладым. Ник кенә туган якны ташлап киттек, дип, бәргәләнгән чакларым еш булды. Әнине, туганнарны, дусларны бик сагындым. Аллага шөкер, хәзер тынычландым инде. Күңелне тырный торган бердәнбер әйбер – әниемне бик сагынам. Көн саен видеоэлемтә аша сөйләшсәк тә, барыбер ул җитми...
Америкага күченгәнебезне белгән танышлар: «Вәт, сезгә бәхет елмайган», – диләр. Әйе, биредә яшәргә җиңелрәк кебек. Тик һәр нәрсәнең уңай, тискәре ягы була. Монда да шулайрак. Бүтән мохит, бүтән кешеләр...
Мохит дигәннән, биредә балалар өчен уен парклары шулкадәр күп, кайсына барырга белмәссең. Алар бик яхшы җиһазландырылган. Мисал өчен, безнең балалар җәй буе фонтанлы мәйданда яттылар. Ул резинадан эшләнгән, суы җылы. Шунда бала‑чага су коена, уйный.
Укулар беткәч (биредә уку елы июнь азагына кадәр бара), балалар белән ике айга Казанга кайтырга теләгән идек. Пандемия аркасында килеп чыкмады. Әле каенанам белән каенатам да биредә. Балаларын күрергә дип Америкага февраль аенда ук килгәннәр иде. Юллар ябылу сәбәпле кайта алмый калдылар. Бер караганда, аның шулай булуына сөендек тә. Каенанам белән каенатамның яше җитмешкә җитеп килә, үзизоляция шартларында Казанда аларга кыенрак булыр иде, ашарларына, даруларга чыгарга уңайсыз булыр иде, дибез. Яннарында ярдәм итәр кешеләре юк.
Гаиләдә татарча, русча аралашабыз. Казаннан китаплар алып килдек. Балалар туган телләрен онытмасыннар, дибез. Минем әле инглиз телем һаман начаррак, чөнки аралашу юк. Ә балалар ике ел дигәндә рәхәтләнеп инглизчә сөйләшәләр. Шулай итеп, безнең гаиләдә өч тел яши – татар, инглиз, рус телләре...
Әзерләде: Руфия Фазылова
Казаннан без гаилә белән – ирем, улларыбыз Раил һәм Камил белән күчендек. Ул чакта балаларның берсенә – 9, икенчесенә 7 яшь иде. Хәзер инде бишәү булдык, узган ел төпчек улыбыз туды. Аңа Рүзәл дип исем куштык.
Казанда мин балалар бакчасында тәрбияче булып эшләдем. Америкада да шул юнәлештә эш эзләдем һәм таптым. Рус телле балалар өчен шәхси балалар бакчасы бар, шунда урнаштым. Балага узгач, эштән китәргә туры килде. Тормыш иптәшем компьютер җиһазлары сата торган оешмада эшли.
Инглиз телен начар белгәнгә күрә, монда килгәч тә, башта рус телен аңлаган кешеләр белән танышу ягын карадым. Шулай ук татарларны да эзли башладым. Интернеттан Нью‑Йорк татарлары оешмасын эзләп таптым. Аларның үз биналары бар. Һәм Марсель белән алар янына танышырга бардык. (Без яшәгән шәһәр Нью-Йоркка бик якын, ярты сәгатьлек кенә юл.) Ул Корбан бәйрәменә багышланган кичә иде. Анда безне бик җылы каршы алдылар. Милли ризыклар белән чәй эчтек.
Узган ел биредә Сабантуй узды. Аны Нью‑ Йорк татарлары ассоциациясе оештырды. Бәйрәмгә йөздән артык кеше килгән иде. Уйнадык, җырладык, биедек – бик күңелле булды. Кызганыч, быел мәгълүм сәбәпләр аркасында, Сабантуй узмый калды.
Америкада яшәүче татарларның вотсапта үз төркемнәре бар. Шунда бик теләп аралашабыз. Пандемия вакытында хәтта Zoom платформасы ярдәмендә видеоконференция дә оештырдылар. Хәзер бер-беребезне күреп тә беләбез.
Уку системасына килгәндә, монда ул Россиядәгедән бик нык аерыла. Иң беренче эш итеп шуны әйтим: монда дәүләт балалар бакчалары юк, бары шәхси генә. Әниләр эшкә чыккан очракта, балаларны шунда бирәләр. Дүрт яшьтән соң балаларны мәктәп каршындагы классларга йөртергә була. Бу түләүсез, тик урыннар санаулы. Быел, мәсәлән, мондый класска керергә теләүчеләр шулкадәр күп булган, хәтта ата-аналарның гаризаларын лотерея форматында уйнатканнар. «Бәхетлеләр»не шулай билгеләгәннәр.
Балалар беренче сыйныфка алты яшьтән керә. Унбер ел укыйлар. Укулар тугызынчы яртыда иртәнге ашны ашаганнан соң башлана. Дәресләр өченче яртыга кадәр бара. Инглиз телен начар белү сәбәпле, безнең балаларга башта уку авыррак бирелде. Башка җирләрдән күчеп килгән балалар өчен инглиз телен аерым программа белән укыталар, сәгатьләр саны да күбрәк. Безнең балалар да шулай укыды, әле дә шулай дәвам итәләр. Хәтта җәйге каникулда да видео аша укытучылар элемтәгә чыга – инглиз телен шомарталар.
Россия белән чагыштырганда, Америкада балаларга өй эшләре бик аз бирелә. Дәрес әзерләү ун‑унбиш минутны ала. Аны бала мөстәкыйль рәвештә үзе эшләп куя. Казанда яшәгәндә, өй эше белән сәгатьләр буе утырган Раил улыбыз мондагы рәхәтлеккә сөенеп бетә алмый.
Пандемия монда да яшәү рәвешен үзгәртте. Әйе, башка илләрдәге кебек, Америкада да бөтен кибетләр, күңел ачу үзәкләре ябылды. Маска-перчаткалардан йөри башладык. Кече эшмәкәрлеккә бик авырга туры килде. Хәер, ишеткәнемчә, зур‑зур кибетләр дә бөлгенлеккә төште. Һичшиксез, халыкның матди хәле авырайды.
Безнең гаиләгә пандемиянең тискәре нәтиҗәсе булмады, шөкер. Ирем ничек эшләсә, шулай эшләвен дәвам итте. Алар хезмәт куйган оешма ябылмады, өйдән эшләделәр. Балалар да март аеннан башлап онлайн рәвештә укыдылар. Уку елын җай гына тәмамладык.
Белгәнемчә, пандемия вакытында эшсез калган кешеләргә дәүләт пособие түләде. Аның күләме хезмәт хакына бәйле. Мисал өчен бер танышым, атнасына 1 мең доллар алып торды. Дәүләт апрель аенда 2018-2019 нчы елларда салым түләгән һәр олы кешегә (Америка гражданы булмаса да) - 1200 доллар, балаларга 500 доллар акча бирде. Шушы көннәрдә һәр укучы бала исеменә 416 доллар салынган карта килде. Бу акчаларга без азык-төлек алырга тиешбез, карта алты ай дәвамында гамәлдә.
Тагын ике ай дәвамында һәр теләгән кешегә бушка ризыклар тараттылар. Аның аерым билгеләнгән сәгате бар иде. Машина килеп туктый. Анда киң таралган ризыклар – коры иртәнге ашлар белән бергә, сөт, йомырка, балык, консервланган азык‑төлек тә бар иде. Балалар мәктәптә укымаса да, һәр көнне мәктәпкә иртәнге, төшке ашны барып алырга мөмкин булды.
Хәзерге вакытта хәл тотрыкланды дисәм була. Парклар, сәүдә үзәкләре ачылды. Рестораннар хезмәт күрсәтә башлады. Ләкин әле һаман җәмәгать урыннарында маска-перчаткалардан йөрү мәҗбүри.
Сагынуга килгәндә... Баштагы мәлдә бик еладым. Ник кенә туган якны ташлап киттек, дип, бәргәләнгән чакларым еш булды. Әнине, туганнарны, дусларны бик сагындым. Аллага шөкер, хәзер тынычландым инде. Күңелне тырный торган бердәнбер әйбер – әниемне бик сагынам. Көн саен видеоэлемтә аша сөйләшсәк тә, барыбер ул җитми...
Америкага күченгәнебезне белгән танышлар: «Вәт, сезгә бәхет елмайган», – диләр. Әйе, биредә яшәргә җиңелрәк кебек. Тик һәр нәрсәнең уңай, тискәре ягы була. Монда да шулайрак. Бүтән мохит, бүтән кешеләр...
Мохит дигәннән, биредә балалар өчен уен парклары шулкадәр күп, кайсына барырга белмәссең. Алар бик яхшы җиһазландырылган. Мисал өчен, безнең балалар җәй буе фонтанлы мәйданда яттылар. Ул резинадан эшләнгән, суы җылы. Шунда бала‑чага су коена, уйный.
Укулар беткәч (биредә уку елы июнь азагына кадәр бара), балалар белән ике айга Казанга кайтырга теләгән идек. Пандемия аркасында килеп чыкмады. Әле каенанам белән каенатам да биредә. Балаларын күрергә дип Америкага февраль аенда ук килгәннәр иде. Юллар ябылу сәбәпле кайта алмый калдылар. Бер караганда, аның шулай булуына сөендек тә. Каенанам белән каенатамның яше җитмешкә җитеп килә, үзизоляция шартларында Казанда аларга кыенрак булыр иде, ашарларына, даруларга чыгарга уңайсыз булыр иде, дибез. Яннарында ярдәм итәр кешеләре юк.
Гаиләдә татарча, русча аралашабыз. Казаннан китаплар алып килдек. Балалар туган телләрен онытмасыннар, дибез. Минем әле инглиз телем һаман начаррак, чөнки аралашу юк. Ә балалар ике ел дигәндә рәхәтләнеп инглизчә сөйләшәләр. Шулай итеп, безнең гаиләдә өч тел яши – татар, инглиз, рус телләре...
Әзерләде: Руфия Фазылова
Добавить комментарий