Лениногорск башлыгы карта белән сыйлый

КИРӘК БУЛАЧАК:
1 данә ат картасы;
3-4 эре суган;
1 данә лимон;
1 данә кишер;
тоз, борыч, тәмләткечләр – тәмгә карап;
2–3 аш кашыгы үсемлек мае.

ТАРИХИ АШАМЛЫК
– Бу ризыкны тарихи дип тә атарга мөмкин, чөнки ул балача­гымнан, үткәннән килә. Карта – ат­ның ашказаны ул, аны башта озак кына юарга, аннары озын‑озак пешерергә, соңыннан суган белән табада кыздырырга кирәк. Аннан да тәмлерәк нәрсә ашаганым юк! Элекке заманнарда татарлар кыш­ка ат ите әзерли торган булганнар. Аның һичнәрсәсен әрәм итмиләр, хәтта картасын да ташламыйлар. Шуңа күрә бу рецепт яңалык түгел, аны әле күчмә халыклар да куллан­ган, чөнки ат ите юлда йөргәндә яхшы саклана. Күчмә халыклардан үрнәк алып, яшь чагында мин дә, командировкага киткәндә, үзем белән һәрчак каклаган ат ите ала идем. Ә хәзер бөтен туган­нарым, дусларым, танышларым, карта ашарга дип, миңа бик теләп кунакка килә. Аны үзем генә әзер­лим. Гомумән, пешеренергә яратам, тик, кызганычка, моңа вакыт кына җитеп бетми. Эш. Район. Кешеләр. Мин үз кешеләрем турында сә­гатьләр буе сөйли алам.

ҮЗЕНЧӘЛЕКЛЕ КЕШЕЛӘР
– Алар Ленигорскида үзенә бер төрлеме?
– Алар үзенчәлекле генә түгел, һәрберсе үзебезнеке дә әле. Күпләрен мин гомер буе беләм. Ничек үскәннәрен, ничек яшәгәннәрен һәм эшләгәннәрен белеп торам. Мин бит үзем дә монда тудым, мон­да кирәгем дә чыкты, шуңа күрә миңа барысы да якын һәм аңлаешлы. Ата‑баба нигезе дә, гаиләм дә, яраткан эшем дә булган туган җир өчен хәл-көчемнән килгәнне эшлисем килә.
Рәгать Галиәгъзам улы ялтыра­тып юылган картаны кәстрүлгә сала, һәм менә безнең иркенләп сөйлә­шер өчен өч сәгать вакытыбыз бар  (ул арада кәстрүлдәге суны берничә тапкыр алыштырырга гына туры киләчәк). Шул вакытта шашлык та әзерлибез – шундый галиҗәнап табигать кочагында аннан башка буламы соң! Бәрәңгесен дә кызды­рабыз – ансыз тамак туя димени!

– Шәһәрдә никадәр әби-бабайның ял итеп йөргәнен, мөгаен, күргән­сездер. Үзебезнекеләр дә, читтән килгәннәр дә күп. Монда туып-үсеп, соңыннан читкә чыгып китеп, хәзер менә кире кайтучылар да шактый.
– Пенсионерлар каласымы?
– Пенсионерларныкы да. Безне пенсионерлар шәһәре дип атаган­да, сөенегез генә, дим. Кешенең калган гомерен синең районыңда уздырырга теләве бик кыйммәт нәрсә. Бу бәяләмәнең, өстәвенә, уңай бәяләмәнең бер күрсәткече. Мин моны бер казаныш дип са­ныйм, ә инде чит кеше гомер итәр өчен районыбызны сайлаган икән, димәк, аны монда һәрнәрсә канәгатьләндерә, димәк, аңа кем­дер монда тормышның уңышлы һәм яхшы икәнлеге турында сөй­ләгән. Ләкин бүген, кызганычка, үлүчеләр саны яңа туган сабыйлар саныннан күбрәк. Бала табу азай­ды. Хәзер әти‑әни булырга тиешле буын – 90 нчы еллар вәкиле, ә ул чакта, хәтерлисездер, бала табу өчен тотрыклы вакытлар түгел иде. 90 нчы еллардан ата‑ана булырдай буын азрак килде безгә...

БУ МИНЕМ ВАТАНЫМ!
– Безнең фотоаппарат Лени­ногорск урамнарында «эләкте­рергә» өлгергән бихисап бала коляскаларыннан чыгып фикер йөрткәндә, ни дисәк тә, сабыйлар актив туып‑үсеп тора...
– Алай булганда яхшы. Шәһәре­безгә, авылларга яшьләр дә килә. Без йортлар салабыз, сату өчен дә то­рак төзелеп тора, аларны читтән килгәннәр дә, туган ягына кире әй­ләнеп кайтучылар да сатып ала бит. Хәзер халык туган яктан да яхшырак урын юк икәнен аңлый башлады. Тамырлар, кан тарта.
– Лениногорскида фатирлар кыйммәтме?
– Казан һәм башка шәһәрләр белән чагыштырганда арзанрак. Ләкин Лениногорскига ниндидер уңышлы, тыныч тормыш кына түгел, ә монда яшәгәндә яки чыгышың шушыннан булганда, үз районыңа, үз шәһәреңә карата барыбер нин­дидер бер тарихи якынлык тоюың да тартып китерәдер дип саныйм. Туган‑үскән җирләр тормышыңны җанландыра, башкачарак фикер йөртәсең, уй-ниятләрең дә колачлы­рак. Мин, мәсәлән, монда тудым, һәм шәһәремнең алдынгы булуы мине турыдан-туры кызыксын­дыра да, районым турында яхшы яктан искә алуларын телим; менә җитәкче булып фәлән ел утыруын утырды, тик шәһәр өчен бернәрсә дә эшләмәде, дип әйтерлек бул­масын соңыннан. Ник дигәндә, балаларым, оныкларым бар. Алар бит монда яши, укыйлар, балалар бакчасына йөриләр. Мин туган ягым өчен һичнәрсә эшләмим икән, үскәч, алар моны аңлап алачак, минем өчен оят булачак. Балаларыбызның йөзенә кызыллык китермәслек итеп яшик һәм эшлик – чын ир‑ат булган бөтен әтиләр дә әнә шулай уйлый. Бу исә алар каршында да, шәһәр кар­шында да, район каршында да бил­геле бер җаваплылык таләп итә.
ГОРУРЛАНАМ ҺӘМ ШАТЛАНАМ
– Горурланырлык нәрсәләр бар, минемчә. Шәһәребез – Татарстан­ның лаеклы бер бизәге.
– Республикабызны Россиянең башка төбәкләре белән чагыштыру күптән урынсыз инде. Без шундый призма астында эшлибез ки, уң­га‑сулга бер адым да атларга ярамый. Ләкин икенче яктан, мин нәкъ менә Татарстанда яшәвем һәм эшләвем белән горурлана һәм шатлана алам. Беренчедән, монда президент про­граммалары, федераль программа­лар эшли. Бу бит районга шундый зур ярдәм! Без ел саен авылларда, калада ниндидер объектлар төзибез, социаль әһәмияткә ия проектлар­ны тормышка ашырабыз – болар бит Президентыбызның, хөкүмә­тебезнең ярдәме белән эшләнә. Һәм без һәрнәрсәнең яхшы якка үзгәрүен күрәбез дә. Менә кичә генә диярлек федераль каналдан бер тапшыру карадым. Анда болай дип сөйлиләр иде: «...Бөтен Россиягә фәлән миллиард акча бүлеп бирел­гән, бер өлкәгә ФАПлар төзер өчен миллион ярым туры килә...» Шулчак уйлап куям: соң мин бит һәр ел саен, һәр авылда ФАПлар төзим. Ә респу­блика буенча бу елына 45 миллион­нан артык дигән сүз! Безгә никадәр ярдәм икәнен уйлап карагыз! Бу бик кыйммәт нәрсә.
БЕЗ БАРЫБЫЗ ДА АВЫЛДАН ЧЫКТЫК
Ә мәктәпләр, балалар бакчала­рын төзекләндерү, авылда клублар салу! Авыл яшәсен өчен, боларның барысын да эшләргә кирәк. Һәм алар яши дә. Авыл халкы терлекчелек белән шөгыльләнсен, бу тармак­ны үстерсен өчен, ветеринария пунктлары төзибез. Элекке кебек колхозлар юк ич инде. Авылда бел­гечләр җитешми икән, ветерина­рия пунктларына берничә авылга хезмәт күрсәтеп, шәхси секторга булышлык итү мөмкинлеге туды­рыла. Районда төрле катлау халкы яши. Һәркемнең дә шәһәргә күченеп китү мөмкинлеге юк икәнен аңларга кирәк, фәкать бу очракта ул кешеләр тулыканлы, мавыктыргыч тормыш белән яшәсен, югалып калмасын өчен, без аларны ничек эшкә җигү, мәшгульлеген тәэмин итү турында уйларга тиеш.

Мин үз яшем югарылыгыннан хәзерге яшь гаиләләрнең нинди­леген, аларның безнең буыннан кайсы да булса бер өлкәдә никадәр сәләтле һәм кызыклырак икәнен күрәм. Авылда халык аракы саз­лыгына чумган дип сөйлиләр. Юк, андый заманнар артта калды. Эчкән кеше эчә инде ул, ә яши һәм эшли белгәннәр эштән бушамый, ан­дыйлар үз киләчәген авылда күрә, аны шәһәргә кызыктырып та ки­терә алмыйсың. Шәһәргә кирәк‑ярак алыр өчен барып килергә була, тик аңа үз өендә тынычрак, уңай­лырак һәм иркенрәк. Яки шәһәрдән гел әти-әниләре янына, туган ниге­зенә, үз тамырларына һәрдаим кай­тып йөриячәк. Асылда, без бөтенебез дә авылдан чыктык. Бездә нефть­челәр дә, төзүчеләр дә һәр ял көнен­дә, ничек тә булса ярдәм итәр, нигез­не саклап тотар, төзекләндерер өчен, туган авылларына юл тота. Бу хәзер бигрәк тә күзгә ташлана, авыллар үзгәрә, җанлана. Без һәр авылда башлангыч мәктәпне, балалар бак­часын саклап калырга тырышабыз, бу да киләчәккә зур өметләр... Авыл­да коллектив хуҗалык юк икән, авыл хуҗалыгы тармагында эш итә торган бригадалар, участоклар, фермерлар бар. Аграр секторда мәсьәләне болай хәл итү дә – нормаль күренеш.
ШӘҺӘР
– Авыл турында сөйләшеп, шәһәрне бөтенләй онытып җибәрдек...
– Иң мөһиме, картабыз турын­да онытмаска, – дип елмая Рәгать әфәнде. Ул кәстрүлнең суын түгеп, яңаны агыза. Аңа бер баш суган, ки­шер, яртыга бүленгән лимон сала. – Болар исне бетерер өчен, – дип аңла­тып үтә ул. – Башта үзенчәлекле ис була. Аның каравы, соңыннан... Хәер, үзегез күрерсез.
Без кайнап утырган кәстрүлне та­гын бер сәгатькә тынычлыкта кал­дырабыз, һәм бу сәгатьне шәһәр турында гәп коруга багышлыйбыз.
– Кала бүген секторларга бүлен­гән: нефть, төзелеш, коммуналь хуҗалык, машина төзелеше, бизнес секторлары. Хәзер бездә кече төзе­леш бизнесы үскән. Әмма шул ук вакытта шәһәрдә зур күләмле феде­раль программалар белән эш йөртә торган өч эре эшмәкәр бар, бу яктан миңа уңыш елмайды. Алар үзләренә яхшы, тотрыклы бюджет булдыра, хезмәтләре Владивостоктан Кали­нинградка кадәр территорияне ко­лачлый, якын һәм ерак чит илләрдә дә эшлиләр. Бу халыкны эш белән тәэмин итү дә, безнең бюджетка ярдәм дә дигән сүз. Бездәге эшсезлек дәрәҗәсе бүген 370 кеше дип исә­пләнә. Бу 85000 кеше яши торган шәһәр һәм район өчен! Әлеге 370 кеше – физик сәбәпләр аркасын­да эшли алмый торган инвалидлар. Калганнарын – мин аларны кайчак сөрхәнтәйләр дип атыйм – без яңа­дан укытабыз, башка һөнәргә өй­рәтеп, эшкә юллама бирәбез. Бездә хәзер 460тан артык вакансиягә эшче куллар таләп ителә. Түбәнрәк хезмәт хакына эшләргә теләмәгәннәргә авыррак, катлаулырак эш тәкъдим итә алабыз. Эшләргә телисең икән, күңелеңә яткан, үзеңне мавыкты­ра алган эшне һәрчак табып була. Тәкъдим ителгәне ошамый икән, эшне үзең эзлә, үз тамагыңны үзең туйдыр. Бүген ирекле базар заманы, эшлә генә!

Сәнәгатьне үстерү өчен булсынмы, башка тармакларны үстерү өченме –бездә резервлар зур. Әйе, заманында шәһәр шау‑гөр килеп торды, обо­рона, авиация, радиоприбор пред­приятиеләре бар иде... Без нефть­челәрнең кем икәнен ишетмәдек тә. Мазутка, нефтькә батып бет­кән, аркасына кыр букчасы салган бер мескен дип күз алдына китерә идек нефтьчене. Дөрес, нефтьчеләр монда гомер буе булды, ләкин 80нче елларга кадәр бездә цехлар, завод­лар гөрләп эшләде, анда хезмәт хакы да нефтьчеләрнекеннән зуррак иде, эшләре дә чистарак. Кешеләр за­ водларда төнге сменаларга эшкә йөрде... 90нчы елларда болар бары­сы да ишелеп төшкәч, авыр вакыт­лар җитте, шәһәрне яңадан корып, аякка бастырырга кирәк иде. Нефть тармагы өстәмә эшче көчләр җый­ды, киңәйделәр. Профессионаллар арасында табигый сайланыш бар­ды, чөнки оборона сәнәгатеннән бик күп белгечләр килде, ә алар нефть тармагы өчен дә бик кирәк иде. Халык арасындагы миграция дә күзгә ташланырлык булды, оборо­на предприятиеләренең үзенчәлеге кайбер кешеләрне Казанда, башка шәһәрләрдә эш эзләргә мәҗбүр итте.
РЕЗЕРВЛАР БАР
…Болар барысы да демографиягә йогынты ясады, ләкин, Аллага шөкер, үткәндә калды, без моны җиңеп чыктык. Шәһәр үз йөзен саклап калды, нефть тармагы тотрыкланды. Мин районыбызда нефть тармагында булсынмы, төзелеш комплексындамы, машина төзеле­шендәме – резервларның зур потен­циалы барлыгын күреп торам. Мон­дый потенциал булганда, һәркем үз районы белән мактана ала. Чөнки бу – иң мөһим резервлар, иң төп мөмкинлекләр. Бүген республика­да гына түгел, ил күләмендә, хәтта чит илләрдә дә күп еллар дәвамында ихтыяҗ булырлык нәрсәләр эшләр­гә, шундый товарлар җитештерергә кирәк. Берничә адым алга китеп, ашыкмый-кабаланмый, киләчәккә йөз тотып фикер йөртү таләп ителә. Шундый мөмкинлекләр сайлап алу, шундый инвесторлар эзләү зарур: 20‑30 түгел, ә 1000-1500-2000 кешене эш белән тәэмин итәрлек җитеш­терү предприятиеләрен оештырып җибәрерлек булсын. Чөнки бүген бө­тен шартлар да бар: тимер юл, аэро­порт моннан утыз километрда гына, автомобиль юлы салынган. Якында гына Самара, Оренбург өлкәләре, Башкортостан чиге, димәк, баш­ка төбәкләргә ишек ачык. Һәм без шундый инвесторлар эзлибез дә.

Һәм бүген, «Стратегия-2030» программасына ярашлы рәвештә, без аграр юнәлештә алга барабыз, акрынлап максат бурычларыбыз­ны машина төзелеше тармагында да тормышка ашырабыз. Терлекче­лек комплексы төзибез, кошчылык фабрикасын киңәйтәбез, эшкәртү һәм машина төзелеше тармагын камилләштерәбез...
– Ә районда уртача хезмәт хакы нинди?
– Районда уртача хезмәт хакы 18000 сумнан 22000 сумга кадәр тәшкил итә, шәһәрдә исә – 31000 сум чамасы. Эшләгән кеше акча таба ала ул.
ТОРМЫШ КАЙДА ЯХШЫРАК?
– Ягъни Татарстан башкала­сыннан ерак булу сездә һичничек чагылыш тапмый?
– Иң төп проблема – юллар. Менә шунда сиздерә. Без шәхси секторда эшне киңәйтә барабыз, әмма юллар­га бәйле зар-шикаятьләр күп әле. Бер көндә барысын да эшләп бул­мый, юлларны карап тору, яңа­ларын салу өчен бүленгән сумма җитәрлек түгел. Аннары шунысы да бар: Казан да, Самара да бездән 300 км ераклыкта, Уфа бераз гына якынрак – без Бермуд өчпочмагын­дагы кебек, зур шәһәрләр арасын­да урнашканбыз. Барысы да безгә килә, барысы да безне карый. Без дә үз белгечләребезне җибәрәбез – карыйбыз, өйрәнәбез, тәҗрибә үзләштерәбез...
– Сез бит үзегез дә күрше төбәкләргә сәяхәт кыласыз: кайда яшәү яхшырак – Лени­ногорскидамы, әллә Самара өлкәсендәме икәнен, мөгаен, чагыштыра торгансыздыр?
– Әлбәттә, Лениногорски­да, бу хакта сүз дә була алмый. Мин Самара өлкәсендәге район башлыклары белән дус, алар бездә күргән нәрсәләренә, эшләребезнең ничек баруына, нинди карарлар ка­бул итүебезгә шулкадәр көнләшә; бездәге җитәкчелекнең киләчәкне шулай кайгыртып эш итүенә шак­каталар. Безгә министр, хөкүмәт кешеләре яки тагын кемдер кил­ми калган бер ай да юктыр. Без һәр ай күзгә‑күз сөйләшәбез. Моннан тыш видеоконференцияләр гел бу­лып тора. Фикер алышабыз, карар­лар кабул итәбез, хисап тотабыз. Ә аларда югары җитәкчеләрнең рай­онга килүе – бик сирәк хәл. Ә инде берәр программага эләксәләр, бу бер зур бәхет, чөнки аларда мондый мөмкинлекләр, мондый чыгана­клар юк.
– Гадәттә, безгә Ульяновск өлкәсе ягыннан көнләшеп ка­рыйлар дип әйтәләр иде, ә мон­да Башкортостан да, Самара да искә алынды...
– Ташландык авыллар барысында да тулып ята. Ләкин аларда нин­дидер селкенү, үзгәртергә тырышу дигән нәрсә юк. Мин шәхсән алардан көнләшер җир күрмим. Менә бүген парклар, скверлар ясыйбыз, су саклау зоналарын рәткә китерәбез. Шәһәр буйлап йөреп килегез, элек ничек иде дә хәзер нинди икәнен үзегез күрерсез. Чокырны катыку­радан чистартырга дигән хыялым бар иде – 40 ел торды ул – һәм, менә сиңа, бер ел эчендә без бу чокырдан кешеләр өчен шундый шәп ял урыны ясап куйдык. Тагын да яхшырак итеп эшли алыр идек, акча җитеп бетмә­де. Тик гомуми картина барыбер үзгәрде, халкыбыз рәхәтләнеп йөри. Үзем исә күңелдән бик канәгать түгел, чөнки теләгән югарылыкка кадәр ирештерә алмадым, ләкин кешеләр хыялларым турында белми бит, алар өчен уңайлы, матур булуы үзе үк яхшы,әлбәттә.
ТУЛЫ БӘХЕТ ӨЧЕН
– Лениногорск районына ни җитми? Район башлыгы­ның бәхет касәсе һичшиксез тулып ашсын өчен, менә шуны эшләргә иде дип йөргән хыялы­гыз бармы?
– Мин нинди дә булса предприя­тиеләр резервы булдырырга теләр идем. Ул 1500‑2000 кешелек бу­лып, нефть тармагына көндәшлек итә алсын. Шул рәвешле җирле бюд­жетка өстәмә керем чыганагы да, халыкны эш белән тәэмин итү өчен запас урын да булсын ул. Чөнки без мондагы уку йортларында кла­стер ысул кулланып эш йөртәбез. Бездәге көллият бик күп тармаклы, ягъни аның белгечләрен теләсә кай­сы предприятиедә файдаланырга мөмкин.
Икенчедән, мин территорияләре­бездә яңа төзелешләрне дәвам итәргә теләр идем. Бездә кеше кулы тимәгән урыннар күп әле. Яңадан торгызырга кирәк тарихи җирләр бар. Шәһәргә нигез салган беренче нефтьчеләрдән калган ур­ман-парк, мәсәлән. Ул ташландык хәлдә иде. 2009 елда, мин хакими­яткә килгәч, нефтьчеләр тырыш­лыгы белән аны бераз рәткә китерә алдым, аннары шәһәр бюджеты хисабына үзебез дә тырышлык куйдык... Әлеге парк хәзер эшли, ләкин анда әле узган шимбә көнне генә диярлек йөрештереп чыккач, бу эшкә тагын тотынырга кирәк ди­гән фикергә килдем. Аны шундый күңел ачу урыны итеп төзеклән­дерергә мөмкин ки, монда башка шәһәрләрдән дә кешеләр киләчәк. Әйтик, күрше әлмәтлеләр. Аларда мондый урман‑парк юк. Ул ясалма булдырылган түгел, Аллаһы Тәгалә тарафыннан бирелгән хозурлык.
ЧИШМӘ СУЫ БЕЛӘН ТӘЭМИН ИТҮ
Кәстрүлдә пешеп яткан нәрсәбез­гә өченче тапкыр су салгач, чиш­мә суы белән тәэмин итү турында да искә төшерәбез. Лениногорскида краннан чишмә суы ага дигән хәбәр дөрес микән?
– Чишмәләребез бик күп. Әйе, шәһәр тулысынча үз суы белән тәэ­мин ителә. Бу әле 2010 елгы коры­лык вакытында үзен сиздерде дә: кайбер каптажлар туктады, кайбер чишмәләрдә су югалды, җир асты суларының тәэминаты бозылды. Мин Чулманның күз алдында са­егуын күреп тордым. Ә без өстәмә су чыганаклары таптык. Ул чакта безгә Фәрит Мөхәммәтшин килгән иде. Без аның белән басу-кырларны карап йөрибез, шул вакытта мин иң якын көннәрдә шәһәребез һәм мон­дагы предприятиеләр тырышлыгы белән яңа чыганаклар табарга, су за­пасларын тулыландырырга вәгъдә бирдем. Шулай булып чыкты да: без дистәгә якын каптаж өстәдек, тоташтырдык. Шул вакыттан бирле су резервы сакланып килә. Хәер, әле бүген дә кушылу мөмкин булган яңа чишмәләр бар, ләкин аларның суын шәһәргә китерү өчен зур акча­лар кирәк, алары да берничә елны күздә тотып бүленергә тиеш... Җир астында шундый запаслар һәм чишмәләр булуына сөенәм.
НЕФТЬ БЕЛӘН АВАЗ САЛГАН
– Чишмәләр дөньяга ки­тергән шәһәрме? Әллә шулай да нефтьме?
– Тегесе дә, монысы да. 1943 елда Шөгердәге беренче скважина фронтка нефть бирде. Нефть чыгару аркасында, шәһәргә нигез салы­на. Бу Татарстан кара алтынының «бишеге» булды. Безгә бөтен Совет­лар Союзыннан төзүчеләр килде, шәһәрләребезне төзеде. Бүген бездә кая карама скважиналар, торбалар, электр баганалары, ә без әле шушы территориядә – баганалар арасын­да – икмәк тә үстерергә мөмкинлек табабыз.
– Эшли аласызмы соң?
– Без һәрнәрсәне булдыра ала­быз, теләк кенә булсын. Монда тракторлар һәм комбайннар шун­дый оста йөриләр. Машинистлар һәм механизаторлар югары клас­слы. Икмәккә дә юл бирәбез, нефть­челәргә дә һичкайчан тоткарлык ясамыйбыз. Җир маен чыгаручылар өчен бөтен мөмкинлекләр каралган, беренче адымны алар ясый. Теләсә кайсы территориядә йөрү, казып ка­рау – аларның өстен хокукы. Нефть нефть инде ул. Ләкин кишәрлекләр­не һәм юлларны шундый итеп бил­гелибез – авыл хуҗалыгына зыянга булмасын. Һәрнәрсә ике як өчен дә уңайлы рәвештә, экологияне саклап эшләнергә тиеш.
ЯРАТКАН УРЫНЫМ
– Районда яраткан урыныгыз бармы? Бар күңелне биреп, кай­да ял итә аласыз?
– Мин шәһәрне әйләнеп үтә тор­ган юлга чыгам да ерак-еракка, басу-кырларга карап басып торам. Моңа иртән‑иртүк торып барам, шуннан рәхәтлек алам. Ә көн­дез, күңелдә ниндидер авырлык тойганда, шәһәрдән район эченә таба ераккарак юл тотам, анда матур урыннар шулкадәр күп: кая гына туктасаң да – шунда хо­зурлык көтә. Мин монда сурәткә төшерерлек бихисап урын беләм, рәссамнар да ул хәтле картина язмагандыр. Армиядән кайтуга ук шушында эшли башладым бит. Райпода хезмәт куйган ун ел эчен­дә бөтен районны өйрәнеп бетер­дем диярлек. Ул вакытта әле юллар бөтен җирдә дә юк иде, асфальт турында әйтеп тә тормыйм, басу, урман юлларыннан йөрдек. Шуңа күрә тиңдәшсез матур урыннарны күп беләм дә.
КУЛИНАР ТӘНӘФЕС
«Татарстан» район башлы­гының төп ризыгын татып ка­рау эше белән мәшгуль булган (хәер, башка нәрсә белән мәш­гуль була да алмый иде) озын һәм бик туклыклы тәнәфестән соң, баш ашчыга рәхмәтләре­безне яудырабыз. Ник дигәндә, үзенең 96 еллык тарихында жур­нал һәм аның хезмәткәрләренең моннан да тәмлерәк ризык ашап караганы юк иде.
Делегациябезне озатканда, Рә­гать Галиәгъзам улы «юл асты­на» нотык тотты. Шигъри нотык. Ул карта турындадыр дип уйласа­гыз, ялгышасыз, чөнки ул дусла­рга багышланган иде. Әнә шул дуслар белән бергә Лениногорск башлыгы районын тагын да ма­турлый, тагын да яхшырта, чөнки үз туган ягына карата ул башкача мөнәсәбәттә була да алмый.
– Сегодня я горд и счастлив,
Что в обнимку с друзьями стою,
Что после работы любимой
Я ужином их накормлю.
И вечер удался, и завтра
Пусть так же удастся день –
На ход ноги лишь добавлю:
Покорим мы любую ступень!
 
ЛЕНИНОГОРСК БАШЛЫГЫННАН БЕР КИҢӘШ:
Ат картасын пешергәндә чыга торган тәмсез истән тизрәк котылу өчен, кәстрүлгә урталай киселгән лимон салыгыз.
 

1. Пешерәбез!


2. Чыгарабыз!


3. Бүләбез!


4. Турыйбыз!


5. Кыздырабыз!


6. Өстибез!


7. Томалыйбыз!


8. Табынга бирәбез!