Мәңгелек

• 
  Төбәк әйдәманнары: Габделвәли Яушев

  XIX йөз ахыры – ХХ гасыр башында татарлар арасында гражданлык җәмгыятенең нигезләре формалаша. Гомумән, бу иҗтимагый алгарыш чорында җәмгыятьтә күзәтелгән яңарыш фидакарь затларның тырышлыгына бәйле булып чыга. Мондый шәхесләрне ике зур төркемгә бүлергә мөмкин. Бер яктан, алгарышның идеологлары һәм гыйлем таратучылары булган муллалар һәм зыялылар, икенче яктан, европалашуны финанс ягыннан тәэмин итүче сәүдәгәрләр, эшмәкәрләр.

  21 сентября 2022
• 
  Казан ханлыгында ислам

  XV гасыр уртасына Алтын Урда бердәм империя буларак яшәүдән туктый. Аның калдыкларында пәйда булган дәүләтләрдә исә империянең традицияләре һаман саклана. Казан ханлыгы шулардан берсе була. Аның дәүләт төзелеше һәм мәдәнияте баштарак тулысынча диярлек Алтын Урданың Болгар вилаяте мирасына нигезләнә.

  21 сентября 2022
• 
  Казандагы Борнай мәчете

  Кызыл таштан бизәкләп ясалган сигез кырлы манара уйларга канат куя. Кемнәрдер – «Мең дә бер кичә» сарайларын, икенчеләре Византия соборларын, өченчеләре Урта Азия мәчетләрен күз алдына китерә.

  21 сентября 2022
• 
  Мунча – кунак сыйлауның бер йоласы....

  Татар гомергә йолаларны санлап, аларга таянып яшәгән. «Татарстан» журналы да гореф-гадәт, йолаларны барларга булды. Бу эштә ярдәмгә язучы, драматург, татарның аксакалы Рабит Батулланы чакырдык. Бүген ул безгә мунча йоласы турында сөйләде.

  21 сентября 2022
• 
  Хөсәен Әмирхан ядкәре

  XIX гасырда милләтнең интеллектуаль катламын тәшкил иткән дин әһелләре беренче төбәкчеләр буларак каләм тибрәтә. Кайбер хәзрәтләр үзләре имамлык кылган авыл, мәдрәсә тарихын язарга алына, күпләре төбәк һәм ил тарихындагы мөһим вакыйгаларны дәфтәрләренә теркәп бара. XIX йөзнең икенче яртысында алар Көнчыгыш чыганакларына һәм әдәбиятына нигезләнгән милли тарих китаплары авторлары булып таныла. Татар тарихы буенча беренче хезмәтне Хөсәен хәзрәт Әмирхан яза.

  18 августа 2022
• 
  Йола – конституция ул!

  Татар гомергә йолаларны санлап, аларга таянып яшәгән. Шуның өчен дә «Татарстан» журналы гореф-гадәт, йолаларны барларга булды. Бу эштә ярдәмгә татар язучысы, драматургы Рабит Батулланы чакырдык. Әлеге теманы ныклап өйрәнгән кеше буларак, барысын да бәйнә-бәйнә сөйләде ул.

  18 августа 2022
• 
  Казандагы Әҗем мәчете

  Әлеге мәчетнең шәһәр өстеннән 51 метр югарыга күтәрелгән манарасы замандашларын үзенең нәзакәтле затлылыгы белән сокландырган. Шәһәр читендәге эшче алачыклары һәм сабын кайнату заводлары тирәсендә төзелгән мәчет Елисей кырындагы Эйфель башнясыннан кәттәрәк күренә, җитмәсә, Парижның әлеге бизәгеннән бары тик бер генә елга соң, ягъни 1890 елда салына...

  18 августа 2022
• 
  Менделеевскида «Хөсәен» мәчете

  Менделеевскида яңа «Хөсәен» мәчете ачыла. Әлеге мәчетнең төзелеше вакытында булган могҗизага тиң күренешләр турында Раил хәзрәт Хөсәенов сөйләде

  17 августа 2022
• 
  Казандагы «Иске Таш» мәчете

  «Иске Таш» манарасыннан беренче азан 1802 елда яңгырый. Беренче гильдия сәүдәгәр Габдулла Үтәмешевнең иганә акчаларына салынган мәчет тарихи урында пәйда була.

  15 июля 2022
• 
  Багдад осталары – Биләрдә

  922 елның 21 маенда Болгар илендә ислам динен рәсмиләштергәннән соң Болгар патшасы Җәгъфәр ибне Абдаллаһның (Алмышның) Багдад хәлифәсенә язылган һәм хәлифә тарафыннан ярдәм итәргә вәгъдә бирелгән тагын бер бик мөһим мәсьәләне хәл итәсе кала. Ул да булса, Болгар илен яһүдиләрдән, ягъни Хәзәр патшасыннан саклау өчен хәрби ныгытма – крепость һәм мәчет төзү белән бәйле эшләр.

  15 июля 2022
• 
  Ничек яхшы кеше булырга?

  Җәйге яллар – вакытны үзеңә күбрәк билгеләр өчен кулай чак. Ел дәвамында «карармын» дип тамгалап куйган фильм, сериалларны карап, «укырмын» дигән китапларны укырга мөмкинлек табып, мәсәлән. Ә яңаларына килгәндә, алар арасында да кинәнеп карарлык, йә укырлыклары җитәрлек.

  15 июля 2022
• 
  Язуга мөкиббән суфый

  XIX йөз ахыры – XX гасыр башы татар мәдәнияте тарихында иң күп укылган әсәрләрнең берсе – Таҗетдин Ялчыголның «Рисаләи Газизә: шәрхе «Сөбәтел-гаҗизин» китабы. Ул беренче мәртәбә 1847 елны Санкт-Петербургта Түбән Новгород губернасы Сергач өязе Актүк авылыннан килеп башкалада яшәүче Ризван Маллай углы хисабына бастырыла, аннан соң Казан басмаханәләрендә бик күп тапкырлар зур тиражлар белән дөнья күрә.

  16 июня 2022
• 
  Ул безне кабат эзләп тапты...

  Җәйге яллар – вакытны үзеңә күбрәк билгеләр өчен кулай чак. Ел дәвамында «карармын» дип тамгалап куйган фильм, сериалларны карап, «укырмын» дигән китапларны укырга мөмкинлек табып, мәсәлән. Ә яңаларына килгәндә, алар арасында да кинәнеп карарлык, йә укырлыклары җитәрлек.

  16 июня 2022
• 
  Безгә килеп җиткән иман нуры

  1100 ел элек Көнчыгыш Европада хәзерге татарларның борынгы бабаларын ислам цивилизациясенә юнәлткән бер вакыйга була. Бу турыда мәгълүмат шунда турыдан-туры катнашкан Багдад хәлифәсе илчелеге сәркатибе Әхмәд ибн Фадлан тасвирламасында безнең көннәргә кадәр килеп җиткән. Шулай булса да, галимнәр әлегә кадәр борынгы чыганакны өйрәнгәндә туган сорауларга җавапларны эзләү белән мәшгуль.

  15 июня 2022
• 
  «Төньякта яшьнәгән бер нур»

  Россия башкаласы Санкт-Петербургта татарлардан беренче төпләнүчеләр отставкага чыккан хәрбиләр була. Акрынлап Рязань губернасы Касыйм өязе мөселманнары, Түбән Новгород төбәге татарлары күченә башлый. Санкт-Петербург–Мәскәү, Мәскәү–Түбән Новгород тимер юлы эшли башлагач, күченүчеләр саны күзгә күренеп арта. 1822 елда башкалада беренче мөселман мәхәлләсе теркәлә, 1870 елда икенче мөстәкыйль мәхәллә оештырыла. Мулла итеп Гатаулла хәзрәт Баязитов чакырыла.

  24 апреля 2022