Мәңгелек

Тәкъва галим һәм мәгърифәтче Хөсәен Фәезханов

Сүз кадерен белеп, мактауны үлчәп генә кулланган Шиһабетдин Мәрҗани үзенең шәкерте – Санкт-Петербург университетының Көнчыгыш факультеты лекторы, галим һәм мәгърифәтче Хөсәен Фәезханов турында: «Саф күңелле, күркәм холыклы, тоткан юлына тугры фикерле, бик акылы камил, мәртәбәле, киң мәгълүматлы, дөрес карашлы, илтифатлы, ачык әңгәмәдәш, язуы бик нәфис, оста оратор иде», – дип язган. Хөсәен Фәезханов Мәрҗанинең күңелен ничек яулый алган соң?

Кече Кайбыч, ни хәлең бар?

Бу якларны белмәүчеләр Кече Кайбычны район үзәге дип уйларга мөмкин. Ә район үзәге Олы Кайбыч санала, аңлашыла ки, анысы күпкә зуррак. Ике Кайбычны нибары дүрт чакрым юл аерып тора. Кече Кайбыч ничек яши? Аны олы абыйсы «йотмыймы»? Бу якларга сәяхәт кылып кайттык.

Гасырлар аша иңгән иман нуры

Идел буе Болгар дәүләтендә ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгы вакыйгаларда

Милләт язучысы Гаяз Исхакый

1904 елда фантастик эчтәлекле, ярым публицистик «200 елдан соң инкыйраз» китабы дөнья күрә һәм татар җәмгыятендә зур шау‑шу уята. Китапның авторы татар дөньясында «беренче классик язучы-прозаик» буларак танылып килгән Гаяз Исхакый була. Әсәрдә тирән кризиска тарыган татар-мөселман җәмгыятенең ике йөз елдан бетүе тасвирлана.

Афиша

– Казан рок-сәхнәсенең барлык буыннарын да берләштереп, Казанда җанлы музыка бәйрәмен үткәрергә телибез, – ди Казандагы иң популяр бер музыка мәйданчыгы хуҗасы Григорий Корнилов. Шул рәвешле Big Twin Fest һәм Волга‑Волга Fest уртак фестивален үткәрү идеясе туа...

Хакимиятне тәнкыйтьләгән галим

Беренче рус инкыйлабыннан соң яңа татар әдәбияты белән янәшә формалашкан әдәби тәнкыйть фәне нигезләрен энциклопедик белемгә ия булган фәлсәфәче, әдәбиятчы, тел белгече, тарихчы һәм журналист Җамал Вәлиди эшләп чыга. Галим санап үтелгән һәр өлкәдә үзенең җуелмас эзен калдыра.

Казандагы ал мәчет

Нәфис Көнчыгыш бизәкләре, манара тирәли тимердән ясалган купшы челтәр рәшәткә һәм төрле архитектура өслүбләренең бер-берсенә ярашуы... 1906 ел башында Яңа Татар бистәсендә мөселманнар өчен әнә шундый затлы мәчет ачыла. Халык аны Ал мәчет дип атый башлый. Ә империянең рәсми кәгазьләрендә 10 нчы җәмигъ мәчете дип теркәп куела.

Габдрахман Рәсүли. Кырыс заман мөфтие

«Аллаһы Тәгаләнең ошбу мөкаддәс аятьләре, Рәсүлуллаһ салләллаһу галәйһи вә сәлләмнең хәдис шәрифе илә гамәл кылып, кадерле Ватаныбызны... бу залимнарның золымыннан коткарырга сугыш мәйданында тырышыгыз. Сугыш артында куркаклык күрсәтми... бөтен көчегез илә сугыш өчен кирәкле булган әсбапларны хәзерләргә тырышыгыз...» Бу 1942 елның маенда, немецлар Кавказга ыргылып, фронттагы хәлләр бик кискенләшкән мәлдә ил мөселманнарына мөрәҗәгатьтән өзек. Мөрәҗәгатькә мөселманнарның Үзәк Диния нәзарәте мөфтие Габдрахман Рәсүли кул куйган.

«Татарстан» журналы ноябрь санындагы мәдәни афишасында үз укучыларына иң кызыклы спектакльләрне, чараларны тәкъдим итә.

Казанда Кабан арты мәчете

Әлеге иман йорты, истәлекләргә караганда, күп гасырлар элек легендар Колмәмәт мәчете – шәһәрнең агачтан салынган беренче гыйбадәтханәсе урынында калкып чыккан. Аның төзелешенә рөхсәтне йөз ел элек Сталин үзе имзалаган дип сөйлиләр...

Татарның беренче тарих профессоры

Энциклопедик белемгә ия, тарих фәненнән татарлар арасында беренче профессор, фәнни хезмәтләре бүген дә әһәмиятен югалтмаган олуг галим. Сүз империя чорында Казан университетын тәмамлаган һәм совет тарих мәктәбенә яраклашып эзләнүләр алып барган, Сталин репрессиясе корбаны булган трагик шәхес – Газиз Гобәйдуллин турында бара. Быел татар җәмәгатьчелеге аның тууына 135 еллыкны билгеләп үтте. Кызганыч ки, әлегәчә аның язма мирасы ХХ йөз башы фикер ияләре арасында да иң аз фәнни әйләнешкә кертелгәннәр исәбендә кала бирә.

Казандагы Апанай мәчете

Мәчет манарасы биеклеге һәм нәфислеге белән сокландыра. Гыйбадәтханә үзе кай ягы беләндер якында урнашкан Мәрҗани мәчетен хәтерләтә, фасады гына таш бизәкләр белән мулрак бизәлгән, бу аны бай сарайларга охшаш итә.

Изү – затлылык билгесе

«Татарстан» журналы көнкүрештән төшеп калган шөгыльләрне шактый барлады. Йон эрләү, май язу, көлтә бәйләү, кул тегермәне белән он тарту... Бүген боларның берсен дә эшләмибез. Узган ел «Әбидә кунакта» проекты кысаларында шушы шөгыльләрне белгән апалар белән очрашып, зур булмаган тапшырулар төшердек. Быел да бу эшне дәвам итәргә булдык, ата-бабаларыбыздан калган затлы һөнәрләребез бик күп бит.

Студентның туй бүләге

Казанда туристларны бер серле ханымның олы, әмма кыска гомерле мәхәббәте турында бик кызыклы бәян көтә. Ул мәхәббәт әлеге ханымны Казанның иң матур йортына алып килә. Бу йортны исә, аның йөрәген яулау өчен, 25 яшьлек Казан студенты Алексей Ушков төзетә.

Төбәк әйдәманнары: Габделвәли Яушев

XIX йөз ахыры – ХХ гасыр башында татарлар арасында гражданлык җәмгыятенең нигезләре формалаша. Гомумән, бу иҗтимагый алгарыш чорында җәмгыятьтә күзәтелгән яңарыш фидакарь затларның тырышлыгына бәйле булып чыга. Мондый шәхесләрне ике зур төркемгә бүлергә мөмкин. Бер яктан, алгарышның идеологлары һәм гыйлем таратучылары булган муллалар һәм зыялылар, икенче яктан, европалашуны финанс ягыннан тәэмин итүче сәүдәгәрләр, эшмәкәрләр.